USTAWA z dnia 6 stycznia 2000 r.
o Rzeczniku Praw Dziecka.
Dz. U. Nr 6, poz. 69
Art. 1. 1. Ustanawia siÄ™ Rzecznika Praw Dziecka.
2. Rzecznik Praw Dziecka, zwany dalej Rzecznikiem, stoi na straży praw dziecka okreÅ›lonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencji o prawach dziecka i innych przepisach prawa, z poszanowaniem odpowiedzialnoÅ›ci, praw i obowiÄ…zków rodziców.
3. Rzecznik przy wykonywaniu swoich uprawnień kieruje się dobrem dziecka oraz bierze pod uwagę, że naturalnym środowiskiem jego rozwoju jest rodzina.
Art. 2. 1. W rozumieniu ustawy dzieckiem jest każda istota ludzka od poczęcia do osiągnięcia pełnoletniości.
2. Uzyskanie pełnoletniości określają odrębne przepisy.
Art. 3. 1. Rzecznik, w sposób okreÅ›lony w niniejszej ustawie, podejmuje dziaÅ‚ania majÄ…ce na celu zapewnienie dziecku peÅ‚nego i harmonijnego rozwoju, z poszanowaniem jego godnoÅ›ci i podmiotowoÅ›ci.
2. Rzecznik dziaÅ‚a na rzecz ochrony praw dziecka, w szczególnoÅ›ci:
1) prawa do życia i ochrony zdrowia,
2) prawa do wychowania w rodzinie,
3) prawa do godziwych warunków socjalnych,
4) prawa do nauki.
3. Rzecznik podejmuje działania zmierzające do ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem, demoralizacją, zaniedbaniem oraz innym złym traktowaniem.
4. Rzecznik szczególnÄ… troskÄ… i pomocÄ… otacza dzieci niepeÅ‚nosprawne.
Art. 4. 1. Rzecznika powoÅ‚uje Sejm, za zgodÄ… Senatu, na wniosek MarszaÅ‚ka Sejmu, MarszaÅ‚ka Senatu, grupy co najmniej 35 posÅ‚ów lub co najmniej 15 senatorów.
2. SzczegóÅ‚owy tryb zgÅ‚aszania kandydatów na Rzecznika okreÅ›la uchwaÅ‚a Sejmu.
3. Uchwałę Sejmu o powołaniu Rzecznika Marszałek Sejmu przesyła niezwłocznie Marszałkowi Senatu.
4. Senat podejmuje uchwaÅ‚Ä™ w sprawie wyrażenia zgody na powoÅ‚anie Rzecznika w ciÄ…gu miesiÄ…ca od dnia otrzymania uchwaÅ‚y Sejmu, o której mowa w ust. 3. NiepodjÄ™cie uchwaÅ‚y przez Senat w ciÄ…gu miesiÄ…ca oznacza wyrażenie zgody.
5. Jeżeli Senat nie wyrazi zgody na powołanie Rzecznika, Sejm powołuje na to stanowisko inną osobę. Przepisy ust. 1-4 stosuje się odpowiednio.
6. Dotychczasowy Rzecznik pełni swoje obowiązki do czasu złożenia ślubowania przez nowego Rzecznika, z zastrzeżeniem art. 8 ust. 1.
Art. 5. Przed przystÄ…pieniem do wykonywania obowiÄ…zków Rzecznik skÅ‚ada przed Sejmem nastÄ™pujÄ…ce Å›lubowanie:
"ÅšlubujÄ™ uroczyÅ›cie, że przy wykonywaniu powierzonych mi obowiÄ…zków Rzecznika Praw Dziecka dochowam wiernoÅ›ci Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, bÄ™dÄ™ strzec praw dziecka, kierujÄ…c siÄ™ przepisami prawa, dobrem dziecka i dobrem rodziny. ÅšlubujÄ™, że powierzone mi obowiÄ…zki bÄ™dÄ™ wypeÅ‚niać bezstronnie, z najwyższÄ… sumiennoÅ›ciÄ… i starannoÅ›ciÄ…, że bÄ™dÄ™ strzec godnoÅ›ci powierzonego mi stanowiska oraz dochowam tajemnicy paÅ„stwowej i sÅ‚użbowej."
Åšlubowanie może być zÅ‚ożone z dodaniem zdania "Tak mi dopomóż Bóg".
Art. 6. 1. Kadencja Rzecznika trwa 5 lat, licząc od dnia złożenia ślubowania przed Sejmem.
2. Kadencja Rzecznika wygasa w razie jego śmierci lub odwołania.
3. Ta sama osoba nie może być Rzecznikiem dłużej niż przez dwie kolejne kadencje.
Art. 7. 1. Rzecznik jest w swojej dziaÅ‚alnoÅ›ci niezależny od innych organów paÅ„stwowych i odpowiada jedynie przed Sejmem na zasadach okreÅ›lonych w ustawie.
2. Rzecznik nie może być bez uprzedniej zgody Sejmu pociÄ…gniÄ™ty do odpowiedzialnoÅ›ci karnej ani pozbawiony wolnoÅ›ci. Rzecznik nie może być zatrzymany lub aresztowany, z wyjÄ…tkiem ujÄ™cia go na gorÄ…cym uczynku przestÄ™pstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbÄ™dne do zapewnienia prawidÅ‚owego toku postÄ™powania. O zatrzymaniu niezwÅ‚ocznie powiadamia siÄ™ MarszaÅ‚ka Sejmu, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego.
3. Rzecznik nie może zajmować innego stanowiska ani wykonywać innych zajęć zawodowych, a także nie może prowadzić działalności publicznej niedającej się pogodzić z obowiązkami i godnością jego urzędu.
4. Po zaprzestaniu wykonywania obowiÄ…zków Rzecznik ma prawo powrócić na stanowisko zajmowane poprzednio lub otrzymać stanowisko równorzÄ™dne z poprzednio zajmowanym.
Art. 8. 1. Sejm, za zgodą Senatu, odwołuje Rzecznika przed upływem kadencji, jeżeli:
1) zrzekł się on sprawowania urzędu,
2) staÅ‚ siÄ™ trwale niezdolny do peÅ‚nienia obowiÄ…zków na skutek choroby lub utraty siÅ‚, stwierdzonych orzeczeniem lekarskim,
3) sprzeniewierzył się złożonemu ślubowaniu.
2. Sejm podejmuje uchwaÅ‚Ä™ w sprawie odwoÅ‚ania Rzecznika na wniosek MarszaÅ‚ka Sejmu, MarszaÅ‚ka Senatu, grupy co najmniej 35 posÅ‚ów lub co najmniej 15 senatorów.
3. Uchwałę Sejmu o odwołaniu Rzecznika Marszałek Sejmu przesyła niezwłocznie Marszałkowi Senatu.
4. Senat podejmuje uchwaÅ‚Ä™ w sprawie wyrażenia zgody na odwoÅ‚anie Rzecznika w ciÄ…gu miesiÄ…ca od dnia otrzymania uchwaÅ‚y Sejmu, o której mowa w ust. 3. NiepodjÄ™cie uchwaÅ‚y przez Senat w ciÄ…gu miesiÄ…ca oznacza wyrażenie zgody.
Art. 9. Rzecznik podejmuje dziaÅ‚ania przewidziane w ustawie z wÅ‚asnej inicjatywy, biorÄ…c pod uwagÄ™ w szczególnoÅ›ci informacje wskazujÄ…ce na naruszenie praw lub dobra dziecka,
Art. 10. 1. Rzecznik może:
1) zwrócić siÄ™ do organów wÅ‚adzy publicznej, organizacji lub instytucji o zÅ‚ożenie wyjaÅ›nieÅ„ i udzielenie niezbÄ™dnych informacji, a także o udostÄ™pnienie akt i dokumentów, w tym zawierajÄ…cych dane osobowe,
2) zwrócić siÄ™ do wÅ‚aÅ›ciwych organów, w tym Rzecznika Praw Obywatelskich, organizacji lub instytucji o podjÄ™cie na rzecz dziecka dziaÅ‚aÅ„ z zakresu ich kompetencji.
2. Rzecznik Praw Obywatelskich podejmuje sprawy skierowane przez Rzecznika Praw Dziecka.
Art. 11. 1. Rzecznik przedstawia właściwym organom władzy publicznej, organizacjom i instytucjom oceny i wnioski zmierzające do zapewnienia skutecznej ochrony praw i dobra dziecka oraz usprawnienia trybu załatwiania spraw w tym zakresie.
2. Rzecznik może również wystÄ™pować do wÅ‚aÅ›ciwych organów z wnioskami o podjÄ™cie inicjatywy ustawodawczej bÄ…dź o wydanie lub zmianÄ™ innych aktów prawnych.
3. Organy, instytucje i organizacje, do których Rzecznik zwróciÅ‚ siÄ™ z wnioskami okreÅ›lonymi w ust. 1 i 2, sÄ… obowiÄ…zane ustosunkować siÄ™ do tych wniosków w terminie 30 dni od daty ich otrzymania.
Art. 12. 1. Rzecznik przedstawia Sejmowi i Senatowi, corocznie, informację o swojej działalności i uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka.
2. Informacja Rzecznika jest podawana do wiadomości publicznej.
Art. 13. 1. Rzecznik wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura Rzecznika Praw Dziecka.
2. Organizację Biura określa statut nadawany przez Marszałka Sejmu.
Art. 14. Wydatki związane z funkcjonowaniem Rzecznika są ujmowane w ustawie budżetowej i pokrywane z budżetu państwa.
Art. 15. W ustawie z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujÄ…cych kierownicze stanowiska paÅ„stwowe (Dz. U. Nr 20, poz. 101, z 1982 r. Nr 31, poz. 214, z 1985 r. Nr 22, poz. 98 i Nr 50, poz. 262, z 1987 r. Nr 21, poz. 123, z 1989 r. Nr 34, poz. 178, z 1991 r. Nr 100, poz. 443, z 1993 r. Nr 1, poz. 1, z 1995 r. Nr 34, poz. 163 i Nr 142, poz. 701, z 1996 r. Nr 73, poz. 350, Nr 89, poz. 402, Nr 106, poz. 496 i Nr 139, poz. 647, z 1997 r. Nr 75, poz. 469 i Nr 133, poz. 883, z 1998 r. Nr 155, poz. 1016 i Nr 160, poz. 1065 oraz z 1999 r. Nr 110, poz. 1255) w art. 2 w pkt 2 po wyrazach "Rzecznika Praw Obywatelskich," dodaje siÄ™ wyrazy "Rzecznika Praw Dziecka,".
Art. 16. W ustawie z dnia 16 wrzeÅ›nia 1982 r. o pracownikach urzÄ™dów paÅ„stwowych (Dz. U. Nr 31, poz. 214, z 1984 r. Nr 35, poz. 187, z 1988 r. Nr 19, poz. 132, z 1989 r. Nr 4, poz. 24 i Nr 34, poz. 178 i 182, z 1990 r. Nr 20, poz. 121, z 1991 r. Nr 55, poz. 234, Nr 88, poz. 400 i Nr 95, poz. 425, z 1992 r. Nr 54, poz. 254 i Nr 90, poz. 451, z 1994 r. Nr 136, poz. 704, z 1995 r. Nr 132, poz. 640, z 1996 r. Nr 89, poz. 402 i Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 98, poz. 604, Nr 133, poz. 882 i 883 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 131, poz. 860, Nr 155, poz. 1016 i Nr 162, poz. 1118 oraz z 1999 r. Nr 49, poi. 483 i Nr 70, poz. 778) wprowadza siÄ™ nastÄ™pujÄ…ce zmiany:
1) w art. 1 w ust. 1 po pkt 7 dodaje siÄ™ pkt 7a w brzmieniu:
"7a) Biurze Rzecznika Praw Dziecka,";
2) w art. 36 w ust. 5 po pkt 9a dodaje siÄ™ pkt 9b w brzmieniu:
"9b) Rzeczniku Praw Dziecka - dla urzÄ™dników Biura Rzecznika Praw Dziecka,";
3) w art. 48:
a) w ust. 1a wyrazy " pkt 1, 2, 6, 7, 9, 10 i 13" zastępuje się wyrazami "pkt 1, 2, 6, 7, 7a, 9, 10 i 13",
b) w ust. 2 wyrazy "pkt 6 i 7" zastępuje się wyrazami "pkt 6, 7 i 7a",
c) w ust. 3 wyrazy "pkt 1, 2, 6, 7, 9, 10 i 13" zastępuje się wyrazami "pkt 1, 2, 6, 7, 7a, 9, 10 i 13".
Art. 17. W ustawie z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz. U. z 1991 r. Nr 109, poz. 471, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 oraz z 1999 r. Nr 49, poz. 483) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 1 po ust. 2 dodaje siÄ™ ust. 2a w brzmieniu:
"2a. W sprawach dzieci Rzecznik wspóÅ‚pracuje z Rzecznikiem Praw Dziecka.";
2) w art. 9 po pkt 2 dodaje siÄ™ pkt 2a w brzmieniu:
"2a) na wniosek Rzecznika Praw Dziecka,".
Art. 18. W ustawie(1) z dnia 23 grudnia 1994 r. o ksztaÅ‚towaniu Å›rodków na wynagrodzenia w paÅ„stwowej sferze budżetowej (Dz. U. z 1995 r. Nr 34, poz. 163, z 1996 r. Nr 106, poz. 496 i Nr 139, poz. 647, z 1997 r. Nr 133, poz. 883, z 1998 r. Nr 117, poz. 756, Nr 155, poz. 1014 i 1016 i Nr 160, poz. 1059 oraz z 1999 r. Nr 62, poz. 684 i Nr 72, poz. 802) w art. 2 w ust. 2 w pkt 1 po wyrazach "Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich," dodaje siÄ™ wyrazy "Biurze Rzecznika Praw Dziecka,".
Art. 19. W ustawie z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz. U. Nr 73, poz. 350 i Nr 137, poz. 638, z 19 97 r. Nr 28, poz. 153, Nr 98, poz. 604, Nr 106, poz. 679, Nr 121, poz. 770 i Nr 160, poz. 1080, z 1998 r. Nr 162, poz. 1118 oraz z 1999 r. Nr 52, poz. 527 i 528) w art. 30 w ust. 1 po wyrazach "w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich," dodaje się wyrazy "w Biurze Rzecznika Praw Dziecka,".
Art. 20. W ustawie z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 155, poz. 1014 oraz z 1999 r. Nr 38, poz. 360, Nr 49, poz. 485, Nr 70, poz. 778 i Nr 110, poz. 1255) w art. 83 w ust. 2 po wyrazach "Rzecznika Praw Obywatelskich," dodaje siÄ™ wyrazy "Rzecznika Praw Dziecka,".
Art. 21. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2000 r
